1. Nguyên nhân :
Khi một vùng da bị tổn thương do chấn thương, bệnh tật, bỏng hay do phẫu thuật, sau khi da lành thường sẽ để lại sẹo. Sẹo là hiện tượng tự nhiên của quá trình lành vết thương. Da bị tổn thương càng nhiều thì thời gian lành càng lâu và sẹo càng dễ xuất hiện.
Sẹo xuất hiện gây khó chịu nhất là sẹo lồi (keloid scar). Sẹo lồi thường gờ lên, bờ đều, có màu đỏ hoặc đỏ sậm hơn so với da xung quanh. Sẹo lồi tạo nên do sự phát triển quá mức, dày đặc chất collagen ở lớp bì và dưới da trong quá trình hồi phục vết thương. Sẹo lồi thường không tự giảm mà lại có khuynh hướng phát triển trở lại sau khi bị cắt đi.
2. Một số cách điều trị sẹo lồi thường được áp dụng:
Bác sĩ Lý Hữu Đức, Bệnh viện Da liễu TP HCM, cho biết có nhiều cách trị sẹo lồi:
Tiêm corticoid cho sẹo teo nhỏ: Phải có kỹ thuật và kinh nghiệm vì nếu tiêm sâu sẽ tạo thành sẹo lõm, còn nông quá thì không hết và sẹo lại phình to ra. Phương pháp này được áp dụng ở nhiều mỹ viện, phòng khám tư. Corticoid có thể gây nhiều tác dụng phụ (nếu dùng nhiều) như giữ nước, rậm lông, mụn trứng cá, teo da, cao huyết áp, tiểu đường...
Chấm nitơ lỏng: Khí lạnh làm teo sẹo, nhưng nếu không làm đúng kỹ thuật thì sẽ gây bỏng lạnh vùng xung quanh sẹo, làm lồi thêm.
Dán phốt-pho phóng xạ: Sau khi dán, sẹo có xẹp nhưng cũng có trường hợp lan ra. Hiện Bệnh viện Da liễu đã ngưng điều trị bằng phương pháp này".
Chiếu laser xung nhuộm màu tia (PDL), với bước sóng 585-595 nm: Tia laser hủy mạch máu nuôi dưỡng sẹo, gây thiếu máu cục bộ vùng sẹo, làm ngưng phát triển và giảm dần kích thước, độ dày của sẹo.
Mỗi phương pháp chữa sẹo lồi đều có ưu điểm riêng. Để đạt hiệu quả điều trị nhanh, nên sử dụng laser PDL kết hợp với nhiều phương pháp khác, phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
Công nghệ laser tuy không làm biến mất hẳn sẹo lồi nhưng vẫn có thể nhanh chóng thu hẹp kích thước và độ dày của sẹo, làm cho sẹo mềm hơn, ít đau, ít ngứa hơn, và đặc biệt là làm giảm nhanh màu đỏ của sẹo, đưa da nhanh chóng trở về màu sắc bình thường. Hiệu quả tùy thuộc tình trạng sẹo, thời gian bị sẹo, tuổi tác... nhưng thường đạt được sau khoảng một vài lần điều trị. Sẹo mới thì chữa nhanh và hiệu quả hơn sẹo cũ.
3. Tham khảo một số cách chữa sẹo lồi đơn giản :
Những trường hợp nhẹ có thể điều trị sẹo phỏng theo năm phương pháp thiên nhiên được cho là tương đối hiệu quả:
Băng ép: là phương pháp hiệu quả nhất điều trị sẹo phỏng nếu không đòi hỏi phẫu thuật, nhưng với điều kiện là vết thương phải lành. Băng ép giúp ngăn chặn sự dày lên của tế bào da và sự viêm là nguyên nhân chính gây sẹo lồi. Thời gian băng ép có thể là trong suốt một ngày làm việc, qua đêm sẽ kết thúc việc băng ép. Băng ép thường dùng là băng thun có bán ở các nhà thuốc tây.
Vitamin K: là phương pháp dinh dưỡng quan trọng trong chăm sóc sẹo phỏng. Những nghiên cứu cho rằng vitamin K tăng lấy nước vào vùng da bị tổn thương vì phỏng làm giảm nguy cơ sẹo. Hiện nay có nhiều mỹ phẩm và thuốc chứa vitamin K có bán trên thị trường như Faba plus multivitamin kid, kem vitamin K... Đối với loại uống thì ngày uống 2 lần, lần 1 viên. Loại bôi thì ngày bôi 3-4 lần, kéo dài từ 1-3 tháng
Nước chanh: trong chanh có chứa acid citric nên không thể cho tiếp xúc trực tiếp với vết thương khi chưa lành, chỉ thực hiện khi vết thương phỏng đã lành. Chà xát lên sẹo phỏng khoảng 10 phút hằng ngày, ngày 3-4 lần, kéo dài 1-3 tháng tùy theo sự hồi phục của từng người sẽ có kết quả nhanh hay chậm.
Tinh dầu cỏ thi xanh: được dùng cho bệnh nhân ung thư đang xạ trị làm mất đi lớp mô dưới sẹo cho kết quả khá tốt. Cách dùng là nhỏ tám giọt tinh dầu cỏ thi vào bình xịt có chứa nước sẵn và xịt lên sẹo 3-4 lần, thực hiện 1-3 tháng. Tinh dầu cỏ thi có tác dụng làm se, săn chắc và kích thích sự tăng trưởng tế bào da, có bán ở một số nhà thuốc đông y.
Đu đủ: trong đu đủ có chứa enzym có vai trò tống khứ tế bào da chết mà những tế bào này là nguyên nhân gây sẹo. Cách dùng rất đơn giản, rửa sạch đu đủ, lột vỏ cắt thành miếng nhỏ, cho vào cối và nghiền bằng chày, sau đó đắp đu đủ đã được nghiền lên sẹo phỏng, lần 10 phút, 4 lần/ngày.
Ngoài ra còn có thể điều trị sẹo phỏng bằng mật ong, vitamin A, vitamin C... nhưng năm phương pháp trên tương đối hiệu quả và cũng dễ sử dụng, giá thành của những sản phẩm trên cũng không quá đắt, có thể áp dụng tự điều trị tại nhà. Mặc dù điều trị sẹo phỏng mức độ nhẹ dù đơn giản nhưng vẫn đòi hỏi thời gian, không phải 1-2 ngày có thể hết được mà đòi hỏi phải có sự kiên nhẫn và tuân thủ đúng nguyên tắc điều trị.
4. Chi phí điều trị ( tham khảo )
Chi phí điều trị sẹo lồi từ 1-3 triệu/1 lần điều trị. Tùy từng phương pháp điều trị sẽ có thời gian điều trị khác nhau, có thể dao động từ 2-4 tuần.
